Jak należy postępować w przypadku konieczności zatrzymania dowodu rejestracyjnego pojazdu zarejestrowanego poza granicami kraju lub konieczności zatrzymania zagranicznego prawa jazdy za kierowanie pod wpływem alkoholu?
Kwestię zatrzymania dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) reguluje art. 132 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908 ze zm.) zwanej dalej ustawą. Należy podkreślić, iż decyzję o zatrzymaniu dokumentu podejmuje samodzielnie policjant przeprowadzający kontrolę, po ustaleniu przyczyny uzasadniającej to zatrzymanie.
Na zatrzymany dowód rejestracyjny lub pozwolenie czasowe, niezależnie od kraju rejestracji pojazdu, należy wydać pokwitowanie, którego wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. Nr 132, poz. 841 ze zm.). Dalszy tryb postępowania (sporządzenie dokumentacji) z zatrzymanym dokumentem - co do zasady - jest uzależniony od powodu zatrzymania.
W przypadku, gdy postępowanie dotyczy pojazdu zarejestrowanego za granicą, zatrzymany dokument pozostawia się w jednostce Policji przez okres 7 dni. Okres ten ma służyć przede wszystkim do usunięcia usterek stwierdzonych w czasie kontroli drogowej. Jeżeli w tym czasie posiadacz pojazdu nie zgłosi się po odbiór dokumentu, powinien on zostać przesłany do właściwej ambasady lub konsulatu1.
Wyjątkiem od wskazanej wyżej zasady są dwa przypadki:
Gdy podstawą zatrzymania dowodu jest uzasadnione podejrzenie podrobienia lub przerobienia dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego), czyli jego sfałszowanie, to zatrzymanie dokumentu służy zabezpieczeniu dowodu przestępstwa. W związku z tym oprócz pokwitowania policjant powinien sporządzić szczegółową notatkę urzędową oraz protokół zatrzymania rzeczy.
W sytuacji zatrzymania dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) za nieokazanie odpowiednich dokumentów potwierdzających ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) pojazdu, dokument powinien być przechowywany w jednostce Policji, aż do momentu ustania przyczyny zatrzymania.
Zwrot zatrzymanego dokumentu następuje niezwłocznie po ustaniu przyczyny uzasadniającej jego zatrzymanie. Jest to generalna zasada. Jedynie w przypadku, gdy podstawą zatrzymania było nieokazanie „OC”, dowód rejestracyjny zwraca się po przedstawieniu dokumentu stwierdzającego zawarcie umowy odpowiedzialności cywilnej lub opłacenia składki ubezpieczenia. Decyzję w sprawie zwrotu dowodu rejestracyjnego (pozwolenia czasowego) podejmuje odpowiedni organ policji: komendant powiatowy, miejski, rejonowy lub wojewódzki Policji (a nawet KGP) – w zależności od tego, z której jednostki policjant zatrzymał dokument. Należy pamiętać, że zgodnie z art. 268a Kodeksu postępowania administracyjnego organ Policji może upoważnić swojego pracownika do załatwiania spraw w tym zakresie.
Tak więc policjant, po zatrzymaniu dowodu rejestracyjnego i wystawieniu pokwitowania może samodzielnie zadecydować o zwrocie dokumentu jedynie w sytuacji, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, np. kierujący na miejscu kontroli drogowej dokona usunięcia usterki technicznej.
Zgodnie z Komunikatem interpretacyjnym Komisji2 spełnieniem wymagań dotyczących ubezpieczenia OC tzw. „zielonej karty” w pojazdach zarejestrowanych na terenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej oraz Andory, Chorwacji, Lichtensteinu, Norwegii i Szwajcarii, ważne tablice rejestracyjne stanowią odpowiednik świadectwa ubezpieczenia.
W przypadku stwierdzenia, iż kierujący pojazdem znajduje się w stanie nietrzeźwości/po użyciu alkoholu, policjant powinien zatrzymać prawo jazdy, wydać pokwitowanie, sporządzić protokół z przebiegu badania trzeźwości urządzeniem elektronicznym oraz notatkę urzędową. Prawo jazdy powinno być przekazane niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni, według właściwości odpowiednio: prokuratorowi lub sądowi uprawnionemu do rozpoznania sprawy o wykroczenie, który wydaje stosowne postanowienie.
Do ewidencji kierowców naruszających przepisy ruchu drogowego wpisuje się każdego „obcokrajowca”, dopuszczającego się naruszenia, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów, czyli w każdym przypadku postępowania z kierującym „po spożyciu alkoholu” – należy sporządzić kartę rejestracyjną.
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia3 stanowi o trzech rodzajach mandatów karnych. Przesłanki stosowania trybu mandatowego zostały określone w art. 97 Kpow. Należy zauważyć, że w kontekście omawianej problematyki ustawodawca nie posługuje się pojęciem „obcokrajowiec”, tylko „osobą czasowo przebywającą na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub niemającą stałego miejsca lub pobytu”. Na taką osobę może być nałożony jedynie mandat karny tzw. „gotówkowy”, gdzie grzywna jest uiszczana bezpośrednio funkcjonariuszowi, który ją nałożył. Mandat staje się prawomocny w chwili uiszczenia grzywny.
asp. szt. J. Giszczak, BRD KGP
Przypisy:
- M. Wasiak, J. Giszczak, M. Tomaszewski, KODEKS DROGOWY z komentarzem oraz orzecznictwem SN i NSA, S.P.H. Credo, Piła 2011, s. 487
- Komunikat interpretacyjny Komisji w sprawie procedur rejestracji pojazdów silnikowych pochodzących z innego państwa członkowskiego z dnia 24 marca 2007 r. (Dz. U. Unii Europejskiej – C68/15)
- Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848 ze zm.)